ทำหมันหญิงอันตรายไหม ทำหมันหลังคลอดทันทีได้หรือเปล่า

สรุป

• การทำหมันหญิง ถือเป็นวิธีคุมกำเนิดแบบถาวรวิธีหนึ่งที่มีความปลอดภัย และมีประสิทธิภาพสูง โดยเป็นวิธีทำให้ท่อนำไข่อุดตัน จนไม่สามารถทำให้อสุจิไปผสมกับไข่ได้
• การทำหมันมี 2 ประเภทหลัก โดยแบ่งจากช่วงเวลาที่ทำ คือ การทำหมันหลังคลอดทันที หรือการทำหมันเปียก และการทำหมันปกติ หรือการทำหมันแห้ง
• ก่อนการตัดสินใจทำหมันหลังคลอด คุณพ่อคุณแม่ต้องไม่มีแนวโน้มว่าจะมีบุตรเพิ่มอีก และควรบอกรายละเอียดของสุขภาพของคุณแม่แก่คุณหมอให้ครบถ้วน

เลือกอ่านตามหัวข้อ

• การทำหมันหญิงมีกี่แบบ
• การทำหมันหญิงมีขั้นตอนอย่างไรบ้าง
• ทำหมันหลังคลอด (ทำหมันเปียก) ดีกว่าทำหมันแห้งจริงไหม
• ก่อนทำหมันหญิง คุณแม่ต้องเตรียมตัวอย่างไร
• ทำหมันหลังคลอดเจ็บมากไหม
• ทำหมันหลังคลอดใช้เวลาพักฟื้นนานไหม
• การทำหมันหญิงมีค่าใช้จ่ายเท่าไหร่
• การทำหมันหญิงมีผลข้างเคียงอะไรบ้าง
• ข้อดี-ข้อเสีย ของการทำหมันหลังคลอด
• หลังทำหมันร่างกายคุณแม่จะเปลี่ยนแปลงอย่างไรบ้าง

การทำหมันหญิงมีกี่แบบ

การแบ่งประเภทของการทำหมัน แบ่งจากช่วงเวลาที่ทำหมัน โดยทั่วไปจะแบ่งเป็น 2 ประเภท ดังนี้

1. การทำหมันหลังคลอดทันที หรือเรียกว่า การทำหมันเปียก (Postpartum)

การทำหมันหลังคลอดทันที เป็นช่วงเวลาที่นิยมมากที่สุด เนื่องจากคุณแม่หลังคลอดมีความสะดวก ไม่ต้องเสียเวลาอยู่โรงพยาบาลเพิ่ม และผ่าตัดง่ายเพราะหลังคลอดมดลูกจะยังมีขนาดค่อนข้างใหญ่ ทำให้หาท่อนำไข่ได้ง่าย โดยนิยมทำในช่วงเวลาภายใน 24-48 ชั่วโมงหลังคลอด

2. การทำหมันปกติ หรือเรียกว่า การทำหมันแห้ง (Interval Sterilization)

การทำหมันปกติ เป็นการทำหมันช่วงเวลาใดช่วงเวลาหนึ่ง แต่ไม่ใช่ภายใน 7 วันหลังคลอด ซึ่งการทำหมันแบบนี้จะทำได้ยากมากกว่า เนื่องจากมดลูกอยู่ในสภาวะปกติ การผ่าตัดหาท่อนำไข่จะมีความยากขึ้น มักทำช่วงหลังมีประจำเดือนเพื่อให้มั่นใจว่าไม่เกิดการตั้งครรภ์ ซึ่งจะต้องมีการดมยาสลบ และใช้เวลาในการผ่าตัดทำหมันไม่เกิน 30 นาที

การทำหมันหญิงมีขั้นตอนอย่างไรบ้าง

หากคุณแม่ผ่าคลอดแล้ว คุณหมอจะทำการหาท่อนำไข่ และทำการผูกและตัดท่อนำไข่ทิ้งทั้ง 2 ข้าง สำหรับคุณแม่ที่คลอดตามธรรมชาติ คุณหมอจะต้องให้ดมยาสลบและทำการเจาะหน้าท้องบริเวณใต้สะดือ เพื่อทำการหาท่อนำไข่ และตัดท่อนำไข่ทิ้งทั้ง 2 ข้าง ปัจจุบันมีวิธีการทำหมันแบบไร้แผลผ่านกล้อง โดยคุณหมอจะส่องกล้องเข้าไปในโพรงมดลูก แล้วนำเครื่องมือใส่ผ่านช่องคลอด และสอดผ่านปลายเปิดท่อนำไข่

ซึ่งจะไปบล็อกท่อนำไข่ เพื่อทำให้เกิดพังผืดใช้เวลาประมาณ 3 เดือน หลังการทำหมันด้วยวิธีนี้ จึงยังจำเป็นต้องมีการคุมกำเนิดในช่วง 3 เดือนนี้ โดยการทำหมันแบบไร้แผลจะใช้เวลาเพียง 5-10 นาที ทำให้คุณแม่ไม่เจ็บแผลและยังสามารถทำกิจกรรมได้ตามปกติอีกด้วย

ทำหมันหลังคลอด (ทำหมันเปียก) ดีกว่าทำหมันแห้งจริงไหม

เนื่องจากการทำหมันหลังคลอด หรือที่เรียกว่า การทำหมันเปียก เป็นการทำหมันพร้อมกับการผ่าคลอดหรือภายหลังคลอดลูกไม่เกิน 72 ชั่วโมง ซึ่งง่ายต่อการทำหมันมากกว่า และคุณแม่สามารถพักฟื้นในโรงพยาบาลระยะเวลาเท่าเดิม แต่การทำหมันแห้ง คุณแม่ต้องทำหลังมีประจำเดือน เพื่อให้มั่นใจว่าไม่มีการตั้งครรภ์เกิดขึ้น และต้องระมัดระวังเป็นพิเศษสำหรับคุณแม่ที่มีโรคประจำตัวเกี่ยวกับหัวใจและปอด เพราะการทำหมันแห้งเป็นการผ่าตัดโดยต้องดมยาสลบ หรือคนที่เคยผ่าตัดทางช่องท้องมาก่อนเพราะอาจมีพังผืดในช่องท้องได้

ก่อนทำหมันหญิง คุณแม่ต้องเตรียมตัวอย่างไร

ก่อนการตัดสินใจคุมกำเนิดแบบถาวรด้วยวิธีทำหมันหญิง คุณพ่อคุณแม่ควรมีการปรึกษาตกลงกันอย่างดีแล้ว รวมถึงปรึกษาคนในครอบครัว เพื่อให้มั่นใจว่าจะไม่มีลูกได้อีก เนื่องจากเมื่อทำหมันไปแล้ว หากอยากแก้ไขเพื่อให้กลับมามีลูกได้ จะค่อนข้างมีวิธีการแก้ไขได้ยากหรืออาจแก้ไขไม่ได้เลย อีกทั้งมีค่าใช้จ่ายสูงในการแก้หมัน และควรปรึกษาแพทย์อย่างใกล้ชิดเพื่อให้มั่นใจว่าสุขภาพแข็งแรง หากมีโรคประจำตัวต้องแจ้งให้แพทย์ทราบทันที เพราะวิธีการทำหมันหญิงต้องมีการดมยาสลบ สำหรับผู้ป่วยเกี่ยวกับโรคปอดหรือโรคหัวใจ ต้องมีแพทย์ดูแลเป็นพิเศษอีกด้วย

ทำหมันหลังคลอดเจ็บมากไหม

ภายหลังการผ่าเพื่อทำหมันหลังคลอด คุณแม่ส่วนใหญ่อาจมีอาการเจ็บปวดเล็กน้อย สามารถรับประทานยาแก้ปวดธรรมดาเพื่อช่วยระงับความปวดได้ แต่หากพบอาการเจ็บปวดอย่างรุนแรง หรือมีไข้ร่วมด้วย และมีเลือดหรือน้ำออกจากบริเวณแผลผ่าทำหมัน ควรรีบพบแพทย์เพื่อดูอาการโดยทันที

ทำหมันหลังคลอดใช้เวลาพักฟื้นนานไหม

หลังจากผ่าตัดเพื่อทำหมันหลังคลอดแล้ว คุณแม่ควรหลีกเลี่ยงไม่ให้แผลโดนน้ำ และไม่ควรอาบน้ำร้อน หรือว่ายน้ำ ก่อนคุณหมอนัดเปิดแผล รวมถึงการยกของหนัก หรือทำกิจกรรมที่ต้องออกแรงมากอย่างน้อย 1 สัปดาห์หลังทำหมัน และต้องงดมีเพศสัมพันธ์หลังทำหมันอีกประมาณ 6-8 สัปดาห์

การทำหมันหญิงมีค่าใช้จ่ายเท่าไหร่

หากเป็นการทำหมันหญิงหลังคลอดตามปกติจะมีราคาถูกกว่าการทำหมันแบบส่องกล้อง โดยทั่วไปจะรวมค่าห้องผ่าตัด ห้องพักฟื้น เวชภัณฑ์และยาต่าง ๆ ที่ใช้ และค่าแพทย์ ซึ่งบางโรงพยาบาลอาจมีค่าใช้จ่ายแบบเหมารวมค่าคลอด และค่าทำหมันหลังคลอด

การทำหมันหญิงมีผลข้างเคียงอะไรบ้าง

คุณแม่อาจมีอาการคลื่นไส้ อ่อนเพลีย และเจ็บแผลผ่าทำหมันที่ท้อง รวมถึงการบาดเจ็บของอวัยวะภายในช่องท้อง เช่น มดลูก กระเพาะปัสสาวะ หรือลำไส้ โดยปกติอาการเจ็บแผลต่าง ๆ จะดีขึ้นภายใน 7 วัน และอาจมีอาการปวดท้องน้อย เนื่องจากเกิดพังผืดตรงบริเวณรอยแผลของท่อนำไข่ ซึ่งการทำหมันวิธีนี้ปัจจุบันค่อนข้างปลอดภัยมาก เนื่องจากความพร้อมของเครื่องมือต่าง ๆ และยังไม่พบหรือพบน้อยมากสำหรับอาการแทรกซ้อนของคุณแม่ที่ทำหมันหลังคลอด

ข้อดี-ข้อเสีย ของการทำหมันหลังคลอด

ข้อดี

• ผ่าตัดและหาท่อนำไข่ได้ง่ายกว่า
• พักฟื้นในโรงพยาบาลระยะเวลาเท่าเดิม
• อาจมีค่าใช้จ่ายถูกกว่าการทำหมันแห้ง เนื่องจากบางโรงพยาบาลมีเหมาจ่ายสำหรับค่าคลอดลูกและค่าทำหมัน

ข้อเสีย

• ต้องมั่นใจว่าจะไม่มีลูกอีก ควรปรึกษาคนในครอบครัวเป็นอย่างดีมาก่อนคลอดลูก
• หากต้องการแก้หมันจะมีค่าใช้จ่ายสูงมาก

หลังทำหมันร่างกายคุณแม่จะเปลี่ยนแปลงอย่างไรบ้าง

หลังจากผ่าตัดเพื่อทำหมันคุมกำเนิดถาวรแล้ว จะสามารถป้องกันการตั้งครรภ์ทันที โดยไม่ทำให้ฮอร์โมนทางเพศและความรู้สึกทางเพศเปลี่ยนไป อีกทั้งไม่ส่งผลต่อประจำเดือนผิดปกติ ไม่มีผลเสียต่อสุขภาพและจิตใจ สามารถดำเนินชีวิตได้ตามปกติ แต่หากคุณแม่มีอาการหมันหลุด ควรรีบเข้ามาพบแพทย์

การทำหมันหญิง เป็นการคุมกำเนิดแบบถาวรวิธีหนึ่ง ที่มีประสิทธิภาพและปลอดภัย สามารถป้องกันการตั้งครรภ์ได้ค่อนข้างสูง โดยปัจจุบันเครื่องมือที่ใช้ในการทำหมันก็ทำให้คนไข้มีความเจ็บปวดจากแผลทำหมันลดน้อยลงได้มาก แต่ทั้งนี้ ก่อนการตัดสินใจทำหมันหลังคลอด คุณพ่อคุณแม่ควรปรึกษากันมาเป็นอย่างดีแล้ว ไม่มีแนวโน้มว่าจะมีบุตรเพิ่มอีก และควรบอกรายละเอียดสุขภาพของคุณแม่ เพื่อให้คุณหมอประเมินว่าสามารถทำหมันได้อย่างปลอดภัยหรือไม่ต่อไป

บทความแนะนำสำหรับคุณแม่ตั้งครรภ์

• อยากมีลูก อยากท้อง ทำยังไงดี พร้อมวิธีเตรียมความพร้อมให้มีลูกง่าย
• วิธีนับอายุครรภ์ คำนวณอายุครรภ์ ก่อนคุณแม่ครบกำหนดคลอด
• ไข่ตก คืออะไร นับวันไข่ตกยังไงให้แม่นยำ พร้อมอาการไข่ตกที่ควรรู้
• อาการก่อนเมนส์มากับท้องต่างกันยังไง ทำไมถึงมีอาการคล้ายกัน
• ตรวจครรภ์ตอนไหนชัวร์สุด ช่วงเช้าหรือช่วงเย็น ให้ผลแม่นยำกว่ากัน
• 10 อาการคนท้องระยะแรก อาการเตือนคนเริ่มท้องที่คุณแม่สังเกตได้
• คุณแม่มือใหม่เริ่มฝากครรภ์เมื่อไหร่ดี มีขั้นตอนอะไรที่ต้องรู้บ้าง
• ตกขาวแบบไหนท้อง ตกขาวคนท้องแบบไหนมั่นใจว่าตั้งครรภ์
• อาการคนแพ้ท้อง อาการแพ้ท้องคุณแม่ พร้อมวิธีรับมือเมื่อแม่แพ้
• อาการแพ้ท้องบอกเพศลูก เดาเพศลูกจากอาการแพ้ท้องลูกสาว-ลูกชาย

อ้างอิง:

1. ทำหมันหญิง คุมกำเนิดอย่างได้ผล ทำได้ทั้งตอนคลอดและหลังคลอด, โรงพยาบาลนครธน
2. การทำหมันหญิง (Female sterilization), ภาควิชาสูติศาสตร์และนรีเวชวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
3. ทำหมันหญิง-ชายแบบไร้แผล, โรงพยาบาลพญาไท
4. เรื่องน่ารู้ของการทำหมันสตรี, ศูนย์ศรีพัฒน์
5. ความรู้เรื่องการทําหมันสตรี (Female Sterilization), โรงพยาบาลปิยะเวท
6. แพ็กเกจการทำหมันหญิงหลังคลอดปกติ, โรงพยาบาลกรุงเทพ
7. แพ็คเกจผ่าตัดทำหมันหญิงผ่านกล้อง, โรงพยาบาลวิภารามแหลมฉบัง

อ้างอิง ณ วันที่ 10 กรกฎาคม 2567