สีอุจจาระทารก ลักษณะอุจจาระทารกปกติเป็นแบบไหน

สรุป

• สีอุจจาระสามารถบ่งบอกสุขภาพของทารกได้ การเช็กสีอุจจาระจะทำให้คุณแม่ทราบว่าร่างกายของลูกน้อยกำลังส่งสัญญาณปัญหาสุขภาพหรือไม่
• อุจจาระทารกมีสีเหลืองมัสตาร์ด สีเขียว หรือสีน้ำตาลเป็นสีอุจจาระปกติของทารก หากลูกน้อยมีอุจจาระสีเทา แดง หรือดำ แนะนำให้คุณแม่ปรึกษาแพทย์ทันที เนื่องจากสีเหล่านี้อาจหมายถึงปัญหาสุขภาพของลูกได้
• เด็กแต่ละคนมีการขับถ่ายที่แตกต่างกัน เพราะลักษณะและสีของอุจจาระขึ้นอยู่กับว่าทารกกินนมแม่หรือนมผสม รวมถึงอาหารที่ลูกน้อยกินเข้าไปด้วย

เลือกอ่านตามหัวข้อ

• สีอุจจาระทารก สำคัญอย่างไรกับสุขภาพลูกน้อย
• ทำไมต้องเช็กสีอุจจาระทารก
• ลักษณะของอุจจาระทารก ที่คุณแม่ควรรู้
• สีอุจจาระลูกทารก บอกสุขภาพและอาการผิดปกติที่พ่อแม่ต้องใส่ใจ
• ลักษณะอุจจาระทารก แบบไหนที่พ่อแม่ต้องระวัง
• ลักษณะอุจจาระทารกปกติ เป็นอย่างไร
• สีอุจจาระทารกที่ผิดปกติเป็นอย่างไร แบบไหนที่ควรเฝ้าระวัง
• ลักษณะอุจจาระทารกท้องเสีย เป็นแบบไหน
• ลูกถ่ายเหลวสีเหลืองแบบนี้ปกติไหมนะ

สีอุจจาระทารก สำคัญอย่างไรกับสุขภาพลูกน้อย

สีอุจจาระของทารกมีการเปลี่ยนแปลงอย่างมากในช่วง 2-3 วันแรกหลังคลอด และยังคงมีการเปลี่ยนแปลงอยู่บ่อยครั้งเมื่อลูกน้อยโตขึ้น หรือการเริ่มต้นกินนมผง หรือเริ่มกินอาหารแข็ง สำหรับพ่อแม่มือใหม่การเปลี่ยนสีของอุจจาระทารกอาจทำให้ทราบถึงสุขภาพและลักษณะอุจจาระทารกปกติหรือไม่ เพราะในบางครั้งสีอุจจาระอาจบ่งบอกถึงอาการติดเชื้อ หรืออาการแพ้ของลูกน้อยได้

ทำไมต้องเช็กสีอุจจาระทารก

สีอุจจาระของทารกมักเปลี่ยนไปตามการเปลี่ยนแปลงของอาหาร ระบบทางเดินอาหารที่พัฒนาขึ้น และปริมาณของเชื้อโรคที่มากขึ้น หากลูกน้อยมีสีอุจจาระที่เปลี่ยนไปจากสีเหลืองหรือสีน้ำตาลซึ่งเป็นสีอุจจาระและลักษณะอุจจาระทารกปกติ แสดงว่าร่างกายของทารกกำลังส่งสัญญาณของปัญหาทางเดินอาหารหรือปัญหาโรคอื่น ๆ ดังนั้น คุณพ่อคุณแม่ควรหมั่นเช็กสีอุจจาระของทารกเป็นประจำ

ลักษณะของอุจจาระทารก ที่คุณแม่ควรรู้

สีอุจจาระของทารกแรกเกิดในช่วง 2-3 วันแรกจะมีสีออกดำอมเขียวเหนียว ๆ เรียกว่า “ขี้เทา (Mekonium)” ประกอบไปด้วยน้ำคร่ำ เมือก เซลล์ผิวหนัง และของเสียอื่น ๆ ที่ทารกกลืนเข้าไปเมื่ออยู่ในท้องแม่และถูกขับออกมาในรูปแบบของอุจจาระ

1. อุจจาระของทารกที่กินนมแม่

ทารกที่กินนมแม่ สีอุจจาระปกติจะมีสีเหลืองมัสตาร์ด เหนียวเล็กน้อยหรือทารกถ่ายเหลวสีเหลือง บางครั้งอาจมีลักษณะที่เละคล้ายอาการท้องเสียแต่มีกลิ่นที่ไม่เหม็น เพราะถ้าลูกน้อยท้องเสีย อุจจาระจะมีกลิ่นเหม็นด้วย และถ่ายบ่อยกว่าเด็กที่กินนมผง

2. อุจจาระของทารกที่กินนมผง

สำหรับเด็กที่กินนมผงเด็ก หรือนมผสม อุจจาระจะมีสีเหลืองหรือสีน้ำตาล มีลักษณะเหนียวคล้ายแป้งเปียกบ้างก็คล้ายเนยถั่ว หรือเป็นก้อนแข็ง และมีปริมาณที่มากกว่าเด็กที่กินนมแม่ แถมยังมีโอกาสเกิดอาการท้องผูกได้มากกว่าจากการที่ไขมันในนมผสมที่ไปรวมกับแคลเซียมในนมจนเกิดเป็นก้อนแข็งในอุจจาระ

3. อุจจาระของเด็กที่อาหารยังไม่ย่อย

ในกรณีที่ลูกน้อยกินอาหารเข้าไปแต่อาหารยังไม่ถูกย่อยอย่างสมบูรณ์ เมื่อลูกน้อยขับถ่ายออกมาอาจมีเศษอาหารปะปนออกมาด้วย หรือมีสีที่ต่างไปจากปกติ

สีอุจจาระลูกทารก บอกสุขภาพและอาการผิดปกติที่พ่อแม่ต้องใส่ใจ

สีอุจจาระของทารกสามารถบอกได้ว่าลูกน้อยมีสุขภาพดีหรือไม่ สีอุจจาระแบบไหนปกติและไม่ปกติคุณพ่อคุณแม่สามารถสังเกตได้จากสีอุจจาระและอาการของลูกน้อย ดังนี้

• อุจจาระสีน้ำตาลเเป้งเปียก: เป็นสีอุจจาระปกติของเด็กที่กินนมผง และมีลักษณะที่แข็งมากกว่าเด็กที่กินนมแม่
• อุจจาระสีเหลืองมัสตาร์ด: ทารกถ่ายเป็นสีเหลือง เป็นลักษณะอุจจาระทารกปกติของเด็กที่กินนมแม่ และมักมีลักษณะเหลว หรือเหนียวเล็กน้อย
• อุจจาระสีเขียวออกดำ หรือสีเขียวออกเข้ม: หากลูกน้อยที่ได้รับอาหารหรือนมที่มีธาตุเหล็กมาก ยาบางชนิด อาหารหรือเครื่องดื่มที่ใส่สีผสมอาหารสีเขียว หรือกินผักใบเขียวเข้าไปในปริมาณมากอาจทำให้ลูกน้อยถ่ายอุจจาระสีเขียวได้ แต่ถ้าลูกถ่ายเหลวร่วมด้วยอาจบ่งบอกถึงอาการเริ่มต้นของโรคท้องร่วง
• อุจจาระสีน้ำตาลแข็ง: เป็นลักษณะของเด็กที่มีปัญหาท้องผูก หรืออาจเป็นสัญญาณของเด็กแพ้นม อย่างไรก็ตามคุณแม่ควรดูอาการอื่นร่วมด้วย
• อุจจาระสีขาว: ถ้าลูกถ่ายอุจจาระเป็นสีขาวเป็นสัญญาณเตือนว่าทารกมีปัญหาการขาดน้ำดีในระบบย่อยอาหาร หรือลูกกำลังมีอาการของเด็กตัวเหลืองที่เป็นอันตรายต่อลูกน้อย
• อุจจาระสีดำ: อาจเกิดจากที่ลูกกินอาหารที่ทำให้เกิดสีดำ เช่น บลูเบอร์รี่ องุ่น ช็อกโกแลต เป็นต้น รวมถึงยาบางประเภท หากลูกถ่ายเป็นสีดำคล้ายยางมะตอยและมีกลิ่นเหม็นอาจเป็นสัญญาณบ่งบอกว่าลูกมีเลือดออกทางเดินอาหารส่วนบน เช่น หลอดอาหาร และกระเพาะอาหาร หรือเกิดแผลในทางเดินอาหาร
• อุจจาระสีแดง: อาจเกิดจากอาหารที่มีสีแดง เช่น บีทรูท มะเขือเทศ แครนเบอร์รี่ เป็นต้น หรือมาจากยาบางชนิด อาหารและเครื่องดื่มที่มีการเติมสีผสมอาหารสีแดง อีกทั้งยังเป็นอาการเลือดออกทางเดินอาหารส่วนล่าง เช่น ลำไส้ใหญ่ ทวารหนัก รวมถึงแผลในลำไส้ ภาวะลำไส้กลืนกัน และลำไส้อักเสบ เป็นต้น หากลูกน้อยถ่ายเป็นมูกเลือดร่วมด้วย ให้คุณแม่รีบพาลูกไปพบแพทย์ทันที

ลักษณะอุจจาระทารก แบบไหนที่พ่อแม่ต้องระวัง

การขับถ่ายของลูกน้อยนอกจากที่พ่อแม่จะสังเกตสีของอุจจาระแล้ว ควรสังเกตลักษณะของอุจจาระด้วย เพราะการเปลี่ยนแปลงเพียงเล็กน้อยอาจส่งผลต่อสุขภาพของลูกน้อยได้ โดยมีวิธีสังเกตลักษณะอุจจาระ ดังนี้

• ถ่ายเหลว: ทารกที่กินนมแม่มีโอกาสที่จะถ่ายเหลวได้ แต่ถ้าเมื่อไหร่ที่ทารกถ่ายเหลวสีเหลือง แล้วมีกลิ่นเหม็นแสดงว่าลูกน้อยมีอาการท้องเสีย
• แข็งและเป็นก้อนเล็ก ๆ: หากลูกน้อยถ่ายเป็นก้อนเล็ก ๆ และแข็ง แสดงว่าทารกมีอาการท้องผูก และอาจเป็นสัญญาณของอาการแพ้นมวัวหรือนมถั่วเหลืองในทารกด้วย
• มีมูกเลือดสีแดงปน: ถ้าลูกน้อยถ่ายอุจจาระเป็นสีแดงอาจหมายถึงอาการแพ้โปรตีนนมวัว แต่ถ้าลูกน้อยมีอาการท้องร่วงและมีมูกเลือดออกมาปะปนด้วยแสดงว่าลูกน้อยมีการติดเชื้อ คุณแม่ควรรีบพาไปพบแพทย์โดยด่วน
• มีมูกเหลวปน: ทารกที่ถ่ายอุจจาระสีเขียวแล้วมีมูกเหลวปน บ่งบอกว่าลูกน้อยมีอาการติดเชื้อ คุณแม่ควรพาลูกน้อยไปพบแพทย์ทันที  
• สีขาวซีด:  มักพบในทารกที่มีปัญหาน้ำดี อาการตัวเหลือง ตาเหลือง หากคุณแม่พบว่าลูกถ่ายสีเหลืองซีดหรือขาวร่วมกับปัสสาวะเข้ม และตัวเหลืองให้รีบไปพบแพทย์ทันที

ลักษณะอุจจาระทารกปกติ เป็นอย่างไร

ทารกที่มีอุจจาระสีเหลืองหรือสีน้ำตาลเป็นสีลักษณะอุจจาระทารกปกติ ที่บ่งบอกว่าหนูน้อยสุขภาพดี โดยทารกแรกเกิดอาจมีการถ่ายอุจจาระวันละหลายรอบ และมีสีอุจจาระออกดำได้ ในทารกที่กินนมแม่อาจมีการถ่ายเหลว ถ่ายบ่อย บางครั้งอาจมีอุจจาระเล็ดขณะดูดนมแม่ บิดตัว หรือหลังจากกินนมแม่ ส่วนเด็กที่กินนมผงจะไม่ถ่ายบ่อยเท่าเด็กที่กินนมแม่ เมื่อขับถ่ายจะอึเป็นก้อนมากกว่า และมีจำนวนมากกว่า

สีอุจจาระทารกที่ผิดปกติเป็นอย่างไร แบบไหนที่ควรเฝ้าระวัง

การขับถ่ายของลูกน้อยเป็นเรื่องที่พ่อแม่ควรใส่ใจ โดยเฉพาะการขับถ่ายที่มีสีอุจจาระที่ผิดปกติ หากคุณแม่พบว่าลูกมีการขับถ่ายแบบนี้ ควรรีบพาลูกไปพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยโรคทันที

• อุจจาระสีแดงที่มีมูกเลือดปน: การถ่ายอุจจาระสีแดงอาจเกิดจากหลายสาเหตุ เช่น ภาวะลำไส้กลืนกัน แผลในลำไส้ และอาจถ่ายเป็นมูกเลือดปนที่เกิดการติดเชื้อแบคทีเรียร่วมด้วย
• อุจจาระสีดำคล้ายยางมะตอย: หากทารกถ่ายเป็นสีดำ และอาจมีกลิ่นเหม็น เป็นการขับถ่ายที่ผิดปกติเพราะเป็นลักษณะอาการของเลือดออกและแผลในทางเดินอาหาร 
• อุจจาระสีขาวซีด: เป็นอาการที่บ่งบอกว่าลูกกำลังขาดน้ำดี ถ้าลูกตัวเหลืองร่วมด้วยอาจเป็นอาการของโรคตัวเหลือง

ลักษณะอุจจาระทารกท้องเสีย เป็นแบบไหน

ทารกมีอาการท้องเสีย หรือท้องร่วง มักจะมีสีอุจจาระเป็นสีเขียว ทารกถ่ายเหลวสีเหลืองหรือน้ำตาล ร่วมกับอาการถ่ายเป็นมูก ซึ่งเป็นสัญญาณของการติดเชื้อ หากปล่อยให้ลูกมีการถ่ายอุจจาระนานเกินไปอาจทำให้ร่างกายเกิดการขาดน้ำและนำไปส่งผลอันตรายต่อชีวิตของเจ้าตัวเล็กได้

ลูกถ่ายเหลวสีเหลืองแบบนี้ปกติไหมนะ

หากคุณแม่พบว่าลูกน้อยที่กินนมแม่มีอุจจาระสีเหลือง ทารกถ่ายเหลวสีเหลือง ถ่ายบ่อย กินนมเสร็จก็ถ่าย บิดตัวก็ถ่าย และบางครั้งถ่ายเป็นฟอง อาจมีกลิ่นเหม็นเปรี้ยวในบางครั้ง แสดงว่าลูกน้อยถ่ายปกติค่ะ ยกเว้นว่าทารกถ่ายมีมูกเลือดปน และมีน้ำหนักตัวลดลงซึ่งเป็นอาการที่คุณแม่ควรกังวล และควรพบแพทย์ในทันทีเพื่อสุขภาพที่ดีของเจ้าตัวเล็ก

บทความแนะนำสำหรับคุณแม่

• สฟิงโกไมอีลิน คืออะไร สำคัญต่ออย่างไรต่อสมองของลูกน้อย
• DHA สารอาหารสำคัญ ช่วยพัฒนาสมองของลูกน้อย
• 2’-FL คืออะไร รู้จัก 2’-FL โอลิโกแซคคาไรด์ในนมแม่ (HMOs)
• น้ำนมเหลือง ที่มีสฟิงโกไมอีลิน สารอาหารสำคัญ ช่วยพัฒนาสมองจากแม่สู่ลูก
• ลูกเป็นโรคภูมิแพ้ คุณแม่รับมือภูมิแพ้ในเด็กได้อย่างไร
• ลูกอ้วก ไม่มีไข้ ท้องเสีย เกิดจากอะไร คุณพ่อคุณแม่ รับมืออย่างไรดี
• อาการทารกท้องอืด พร้อมวิธีป้องกันและวิธีดูแลทารกท้องอืด
• สีอุจจาระทารก สีแบบไหนปกติ สีแบบไหนที่คุณแม่ต้องระวัง
• ลูกอุจจาระสีเขียวอันตรายไหม อึทารกสีเขียวบ่งบอกอะไรได้บ้าง
• ลูกท้องเสียให้กินอะไรดี ลูกท้องเสียกี่วันหาย อาการแบบไหนเรียกรุนแรง
• ทารกไม่ถ่ายกี่วันผิดปกติ ทารกตดบ่อย ลูกน้อยควรกินอะไรให้ขับถ่ายง่าย
• ทารกอุจจาระเป็นเม็ดมะเขือ อุจจาระเป็นเม็ด พร้อมวิธีป้องกันเบื้องต้น
• ทารกอุจจาระมีมูก ลูกท้องเสียถ่ายมีมูกเลือด แบบไหนที่ต้องระวัง
• วิธีนวดท้องให้ทารกถ่าย สำหรับลูกน้อยที่ท้องผูก ไม่ยอมถ่ายหลายวัน
• ลูกปวดท้องตรงสะดือเป็น ๆ หาย ๆ เกิดจากอะไร พร้อมวิธีดูแลทารกปวดท้อง

อ้างอิง:

1. 12 Types of Baby Poop & What They Mean, UnityPoint Health
2. Color Changes in Your Baby's Poop, WebMD
3. สีของอุจจาระ สำคัญอย่างไร, สมาคมกุมารเวชศาสตร์ทางเดินอาหารและตับแห่งประเทศไทย
4. อุจจาระบอก(โรค)อะไรได้บ้าง, โรงพยาบาลสมิติเวช
5. คู่มือสำหรับพ่อแม่ เพื่อเผยแพร่ความรู้ด้านการดูแลและพัฒนาเด็ก ตอน วัยเด็กเล็ก 0-3 ปี, กรมอนามัย
6. สัญญาณอันตราย ทารกแรกเกิดมีอาการแบบนี้, โรงพยาบาลศิครินทร์
7. โรคอุจจาระร่วงในเด็ก เรื่องสำคัญที่พ่อแม่ต้องรู้, โรงพยาบาลพญาไท

อ้างอิง ณ วันที่ 22 ตุลาคม 2566